Zodra het buiten kouder wordt en veel Belgen hun haard of kachel opnieuw aansteken, stijgt ook het risico op schouwbranden. Baloise telt tussen oktober en maart elke maand helaas zo’n drie à vier schouwbranden.

Vooral oktober en maart zijn risicomaanden voor schouwbranden: in oktober wordt de kachel of haard voor het eerst aangestoken, tot maart is het roet opgehoopt en verhoogt het risico. Schoorsteenbranden blijven de hele winter lang een probleem, en dikwijls is een slecht onderhouden schouw de oorzaak. Volgens statistieken van de Belgische brandweer begint één op de zes branden in België in de schoorsteen. Nochtans zijn schouwbranden makkelijk te voorkomen met de juiste voorzorgsmaatregelen, waarschuwen brandexperten bij Baloise.

Een schoorsteenbrand gaat vaak gepaard met zware rookschade en roetneerslag. Maar dat is alleen als de brand beperkt blijft tot het rookkanaal zelf. Als de brand uitslaat naar brandbare materialen in de buurt, zoals isolatie, dreigt totale verwoesting van het huis. Om die reden verzamelde Baloise tips om een uitslaande schouwbrand te voorkomen.

Laat je schouw onderhouden door een erkende schoorsteenveger

Een schouwbrand gebeurt meestal door creosoot, wat ontstaat door samengekoekt roet. Laat je schouw elk jaar controleren en reinigen door een vakman. Zo voorkom je dat het roet in brand schiet. De warme rook in je schouw kan dan minder kwaad.

• Maak proactief een jaarlijkse afspraak met een erkende schoorsteenveger.

Witte of kleurloze rook uit de schoorsteen? Goed teken!

Kijk even buiten als je kachel of open haard brandt. Zie je witte of kleurloze rook uit de schoorsteen komen? Dan is dat alvast een goed teken.

Gebruik droog en onbehandeld brandhout

Niet alleen roet maar ook hars vergroot het risico op een schouwbrand. Dat is moeilijker te verwijderen, zelfs bij een grondige reiniging. Het is dus beter om niet te stoken met vochtig of behandeld dennenhout. Droog en onbehandeld hout zorgt voor de beste verbranding.

Verbrand niet te veel hout in één keer

Een schouwbrand ontstaat doorgaans door ontvlamming van het roet bij temperaturen vanaf 400 graden Celsius. Bij goed afgestelde ketels zijn er temperaturen tot 230 graden, maar bij cassettes met houtvuur is het risico veel groter. Het is daarom belangrijk om niet te veel hout in één keer te verbranden, want zo loopt de temperatuur te snel op.

Laat de klep van de haard (een beetje) open staan

Als je stookt met een inbouwcassette of een klassieke kachel, laat je maar beter de klep een beetje open staan. Zo verhoog je de luchtstroming in de schouw, wat voor de noodzakelijke afkoeling zorgt. Bij een betere stroming is er bovendien minder roetafzetting.

• Een verdwaald brandend kooltje kan in je huis voor brand zorgen. Daarom leg je best geen tapijt rond de kachel of voor de open haard.

Koop een kachel met een afkoelingssysteem

Je kunt een groot deel van het risico op een schouwbrand ook vermijden door te kiezen voor een kachel met een ingebouwd afkoelingssysteem. Er zijn op de markt veel slechte kachels, die de gassen niet afkoelen. Laat je dus adviseren door een expert voordat je een kachel installeert.

Zet een schoorsteenkap en een rooster op de schouw

Nog een oorzaak van schouwbrand die de brandexperten van Baloise geregeld vaststellen: een vogelnest in de schouw, waardoor de rook niet meer weg kan. Vooral kauwen kruipen graag in schouwen. Een rooster in koper voorkomt dat ze je schoorsteen afsluiten met hun nest.

Zorg voor een goede aansluiting tussen kachel en schouw

Een traditionele schouw heeft een diameter van 30 centimeter, maar bij de meeste kachels is het aansluitpunt maar 15 of 20 centimeter breed. Te grote schouwen vertragen de rookgasafvoer en verhogen de roetafzetting. Bij een renovatie pas je dus maar beter de diameter van je schouw aan je kachel aan.

Bouw niet met brandbaar materiaal in de buurt van de schouw

De bouwnormen schrijven voor dat je niet met brandbaar materiaal in de buurt van je schouw mag bouwen, maar vaak gebeurt het toch. Met houten constructies, met PUR-isolatie of gipsplaten moet je minimaal 15 centimeter afstand houden.

Ventileer tijdens het stoken

Ook in lage-energiewoningen en passiefwoningen is het belangrijk om voor een goede ventilatie te zorgen. Zo verbeter je niet alleen de luchtstroming, maar neem je tegelijk het risico op CO-vergiftiging weg.

Voorkom een ernstige schouwbrand door rookmelders te installeren

Blijf in de buurt van een brandend haardvuur. Ben je toch even in een andere ruimte? Dan zijn rookmelders in je huis geen overbodige luxe. Hang er minstens eentje op in de ruimte waar je schouw staat. Zo kun je nog tijdig ingrijpen om ernstige schade bij een schouwbrand te voorkomen.

Wat doe je bij een schouwbrand?

1. Waarschuw bij brand altijd meteen de brandweer via 112. 
2. Houd rook uit je huis door het vuur te doven. Blus een schouwbrand nooit met water. Het water zal stoom worden, en die kan nergens naartoe. De brandweer doet het wél met water, maar dat is onder hoge druk. Zelf gebruik je beter zout of zand en strooi je enkele kilo's in de vlammen.
3. Sluit daarna de schoorsteenklep, de luchttoevoer van de kachel en/of de deur van de inbouwhaard. Rook kan zorgen voor CO-vergiftiging, dus ventileer de ruimte nadat het vuur gedoofd werd. 
4. Kun je de brand niet zelf doven? Breng dan jezelf, je medebewoners of gasten meteen in veiligheid. Een vluchtroute uitstippelen is altijd een goed idee.

Schade door een schouwbrand?

Verwittig je verzekeringsmakelaar.

Als verzekeraar komt Baloise ook tussen in de kosten bij brand door een slecht onderhouden schouw via de brandverzekering.

Maar zo'n financiële tussenkomst neemt de persoonlijke en emotionele impact van een brand niet weg: het is nog altijd veel beter om een schouwbrand te voorkomen.